1950’lerin ortalarında, Küba’da derinleşen toplumsal ve ekonomik eşitsizlikler, ülkenin otoriter lideri Fulgencio Batista’ya karşı geniş çaplı bir direniş hareketinin doğmasına neden oldu. Bu hareketin öncüsü, Fidel Castro liderliğindeki 26 Temmuz Hareketi, gerilla savaşı ve halkın desteğiyle giderek güçlendi. 1959 yılında, devrimci güçler Batista rejimini devirerek Küba’da yeni bir dönemin kapılarını açtı. Bu yazımızda Küba Devrimi’nden bahsedeceğiz.

Küba Devrimi Nedir?

Küba Devrimi, 1953’te Fidel Castro’nun liderliğindeki devrimci hareketin, 1959’da Fulgencio Batista’nın otoriter rejimini devirmesiyle sonuçlanan bir süreçtir. Devrim, sosyal ve ekonomik adaletsizliklere karşı çıkan gerilla savaşı ve halk direnişi ile şekillendi. Devrim sonrası Küba, sosyalist bir devlet haline gelmiş ve kapsamlı toprak, eğitim ve sağlık reformları gerçekleştirmiştir. Devrim ayrıca, ABD ile gergin ilişkiler ve Sovyetler Birliği ile yakınlaşmayı beraberinde getirmiştir.

Küba Devrimi, Latin Amerika tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir. Devrimin lideri Fidel Castro, Che Guevara gibi önemli figürlerle birlikte, Batista rejimine karşı örgütlenmiş ve yoğun bir gerilla savaşı yürütmüştür. 26 Temmuz Hareketi, kırsal kesimde başlayıp kısa sürede tüm ülkeye yayılan bir halk ayaklanması niteliğindeydi. Devrim sonucunda, Küba’da büyük bir toplumsal dönüşüm gerçekleşmiş ve ülke, sosyalist politikaların uygulandığı bir modele geçmiştir.

Küba Devrimi’ne Zemin Hazırlayan Olaylar

Küba Devrimi’ne zemin hazırlayan olaylar, uzun yıllar süren sosyal ve ekonomik eşitsizliklerle başlamıştır. İspanyol Sömürge Dönemi ve ardından ABD’nin etkisi, Küba’da büyük toplumsal huzursuzluklara neden olmuştur. 1950’lerde, Fidel Castro ve Che Guevara gibi liderler, Batista’nın baskıcı rejimine karşı mücadeleye girişmiştir. Bu süreçte Moncada Baskını ve Granma Çıkarması gibi önemli olaylar, devrimin kıvılcımını çakmış ve halkın geniş desteğini kazanmıştır.

Küba Devrimi’ne neden olan olayları detaylıca incelemek gerekirse bunlardan bahsedebiliriz:

1. İspanyol Sömürge Dönemi: 16. yüzyıldan itibaren Küba, İspanyol sömürgeciliğinin etkisi altında kaldı. Bu dönemde yerli halkın büyük bir kısmı öldürüldü veya köleleştirildi, tarım ve şeker üretimi gibi alanlarda yoğun işgücü sömürüsü yaşandı. Sömürge dönemi, Küba’nın toplumsal ve ekonomik yapısında derin yaralar açtı ve bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı.

2. ABD’nin Küba Üzerindeki Etkisi: 1898’deki İspanyol-Amerikan Savaşı’nın ardından Küba, ABD’nin kontrolü altına girdi. 1902’de bağımsızlığını kazansa da Platt Ek Müddesi gibi düzenlemelerle ABD’nin ekonomik ve siyasi etkisi devam etti. Bu durum, Küba’nın kaynaklarının yabancı çıkarlar için kullanılması ve yerel halkın yoksulluğunun derinleşmesine neden oldu.

3. Sosyal ve Ekonomik Eşitsizlikler: 20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Küba’da büyük bir gelir eşitsizliği ve yoksulluk mevcuttu. Zengin toprak sahipleri ve iş adamları ile yoksul köylüler ve işçiler arasındaki fark giderek arttı. Eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim sınırlıydı ve birçok Kübalı temel ihtiyaçlarını karşılayamıyordu.

4. Batista Rejiminin Baskısı: 1952’de askeri darbe ile iktidara gelen Fulgencio Batista, otoriter bir rejim kurdu. Rejim, muhalefeti bastırmak için yoğun bir baskı ve sansür uyguladı. Yolsuzluk, polis şiddeti ve özgürlüklerin kısıtlanması, halk arasında büyük bir hoşnutsuzluk yarattı.

5. 26 Temmuz Hareketi’nin Kuruluşu: Fidel Castro, Batista rejimine karşı mücadele etmek amacıyla 1953’te 26 Temmuz Hareketi’ni kurdu. Bu hareket, adını Moncada Kışlası’na yapılan başarısız baskından alıyordu. Hareket, sosyal adalet ve ekonomik eşitlik hedefleriyle yola çıktı ve kısa sürede geniş bir destek kazandı.

6. Moncada Baskını: 26 Temmuz 1953’te Fidel Castro ve arkadaşları, Batista rejimine karşı bir direniş başlatmak için Moncada Kışlası’na saldırdılar. Bu baskın başarısız oldu ve birçok devrimci tutuklandı veya öldürüldü. Ancak, bu olay devrimci hareketin başlangıcı olarak kabul edilir ve Castro’nun halk arasında bir kahraman olarak tanınmasına yol açtı.

7. Granma Çıkarması: 1956’da Fidel Castro, Che Guevara ve diğer devrimciler, Granma isimli tekneyle Küba’ya döndüler. Sierra Maestra dağlarına çekilen bu grup, Batista rejimine karşı gerilla savaşı başlattı. Bu savaş, kırsal kesimde büyük bir destek buldu ve devrimci hareketin güçlenmesini sağladı.

8. Sierra Maestra’da Gerilla Savaşı: Granma çıkarmasından sonra Sierra Maestra dağlarında başlayan gerilla savaşı, Batista rejimine karşı uzun süreli bir direniş haline geldi. Bu süreçte devrimciler, köylülerden büyük destek gördü ve halkın güvenini kazandı. Gerilla savaşı, Batista rejiminin askeri gücünü zayıflatarak devrimin başarıya ulaşmasında kritik bir rol oynadı.

Bu olaylar, Küba Devrimi’nin temellerini oluşturmuş ve devrimci hareketin başarılı olmasına zemin hazırlamıştır.

Küba Devrimi Sürecinde Yaşananlar

Küba Devrimi, 1950’lerde Küba’da gerçekleşen önemli bir değişim süreciydi. O zamanlar, Küba’nın başında Fulgencio Batista adında bir lider vardı. Batista, ülkeyi diktatörlükle yönetiyor ve halkın çoğu yoksulluk içinde yaşıyordu. İnsanlar, adil olmayan bu düzene karşı büyük bir öfke duyuyorlardı. Fidel Castro adında genç bir avukat, Batista’nın bu haksızlıklarına karşı koymak için harekete geçti. Fidel ve arkadaşları, Moncada Kışlası’na saldırarak isyan başlattılar, fakat yakalanıp hapse atıldılar. Hapisten çıktıktan sonra Fidel, Che Guevara adında bir doktorla birlikte yeniden mücadele etmeye karar verdi.

Fidel ve arkadaşları, 1956 yılında Granma adında bir tekneyle Küba’ya geri döndüler ve dağlarda saklanarak Batista’ya karşı gerilla savaşı başlattılar. Halk da onların mücadelesine destek verdi ve zamanla bu küçük grup güçlenmeye başladı. Gerilla savaşçıları, Batista’nın askerlerine karşı başarı kazandıkça, halkın güveni de arttı. Sonunda, 1959 yılında devrimciler Havana’ya girdi ve Batista kaçmak zorunda kaldı. Böylece, Küba’da yeni bir dönem başladı ve Fidel Castro, ülkenin yeni lideri oldu. Bu süreçte, Küba’da toprak, eğitim ve sağlık alanlarında büyük reformlar yapılarak halkın yaşam koşulları iyileştirilmeye çalışıldı.

Küba Devrimi’nin Ekonomik ve Sosyal Politikaları

Küba Devrimi’nin zaferinden sonra Fidel Castro liderliğindeki yeni rejim, adanın ekonomik ve sosyal yapısını kökten değiştirmeyi amaçlayan bir dizi politika uygulamaya koydu. Bu politikaların temelini, gelir eşitsizliğini azaltmak, temel ihtiyaçlara erişimi sağlamak ve sosyal adaleti teşvik etmek oluşturuyordu. Bu politikalardan şu şekilde bahsetmek gerekirse:

• Devrimin en önemli konularından biri toprak reformuydu. Bu reform, tarımsal üretimi artırmayı ve kırsal kesimdeki yoksulluğu azaltmayı amaçlıyordu.
• Devrim, şeker fabrikaları, madenler, bankalar ve diğer büyük işletmeler de dahil olmak üzere birçok sektörü millileştirdi. Bu, devlete ekonomi üzerinde daha fazla kontrol sağladı ve kârların halka yeniden dağıtılmasını mümkün kıldı.
• Ekonomik faaliyetler bir merkezi planlama tarafınca yürütülmeye başlandı.
• Eğitim ücretsiz bir şekilde halka açık hale getirildi.
• Sosyal güvenlik, kadın hakları ve sağlık reformları alanında birçok iyileştirme yapıldı.

Yapılan tüm bu reformlar, Küba üzerinde önemli bir eşitlik politikası kurgulandığı için etkili oldu. Bununla beraber gelir adaletsizliği yaşayan halkın sorunu büyük ölçüde ortadan kalktı. Küba, tüm bu reformlarla her ne kadar olumlu izlenim bıraksa da ekonomik büyümenin yavaşlaması ve verimsiz bir merkezi politika sistemi gibi sorunları da beraberinde yaşadı. Tüm bunlara karşın Küba Devrimi tarihe benzeri görülmeyen bir devrim olarak geçti.