Eski Mısır’ın altın çağlarından birinde, Yeni Krallık döneminde, bir güneş gibi parlayan II. Ramses tahta çıktı. XIX. Hanedanı’nın üçüncü hükümdarı olan bu büyük kral, Maneton ve bazı tarihçilerin belirttiğine göre, tam altmış altı yıl boyunca Mısır tahtında hüküm sürdü. II. Ramses, hükümdarlığı boyunca Yukarı ve Aşağı Mısır’ın dört bir yanında, kuzeyden güneye pek çok eser inşa ettirdi. Piramitlerden tapınaklara, heykellerden obelisklere kadar, her bir yapı Ramses’in gücünü ve tanrıların yeryüzündeki temsilcisi olduğunu simgeliyordu.

Ancak, Ramses yalnızca yeni eserler yaptırmakla kalmadı; aynı zamanda, seleflerinin inşa ettirdiği eski eserlerin üzerine de kendisi için yazılar ve resimler kazıttı. Böylece, Mısır’ın geleneklerinden biri olan yeni kralın, bir önceki kralın ismini ve anılarını silme geleneği de II. Ramses döneminde bozulmuş oldu. Bu durum, tarihin bazı parçalarının kaybolmasına ve eksik kalmasına neden oldu.

II. Ramses Kimdir?

Mısır’ın güneşi, II. Ramses, MÖ 1303’te doğdu ve kader onu, 19. Hanedanı’nın üçüncü firavunu olarak Yeni Krallık döneminin en güçlü ve en büyük hükümdarı olmaya hazırladı. Ramses’in ismi, zamanla çeşitli şekillerde telaffuz edildi:  /ˈræməsiːz, ˈræmsiːz, ˈræmziːz/. Koini Yunancası’nda “Rhaméssēs” ve Yunan kaynaklarında “Ozymandias” olarak bilinen Ramses, kendine özgü gücü ve ihtişamıyla tanınırdı. Regnal adı, Usermaatre Setepenre, “Ra’nın Ma’atı güçlüdür, Ra’dan Seçilmiştir” anlamına gelir ve bu ad, Ramses’in tanrı Ra ile olan güçlü bağlantısını simgelerdi.

Ramses, 14 yaşındayken babası I. Seti tarafından prens naibi olarak atanmıştı. Bu,   gelecekteki büyük hükümdarlığının ilk adımıydı. Mısırbilimciler, hasat dönemine denk gelen bir tarih olan MÖ 31 Mayıs 1279’da tahta geçtiğine inanırlar. Bu tarih, Ramses’in uzun ve görkemli saltanatının başlangıcını simgeliyordu. Ramses, hükümdarlığı boyunca Mısır’ın altın çağını yaşamış ve dünyanın en uzun süre hüküm süren hükümdarlarından biri olarak tarihe geçmişti.

Saltanatının ilk yılları, büyük inşaat projelerine adanmıştı. Ramses, şehirler, tapınaklar ve anıtlar inşa ederek Mısır’ın dört bir yanında kalıcı izler bıraktı. Nil Deltası’nda, kendisine yeni bir başkent olarak Pi-Ramses’i kurdu. Bu yeni şehir, Ramses’in Suriye’deki seferleri için stratejik bir üs olarak kullanıldı ve askeri gücünü pekiştirdi.

Ramses’in hikayesi, yalnızca Mısır’ın içindeki başarılarıyla sınırlı değildi. Eski Ahit’te anlatılanlara göre, Hz. Musa ile birlikte büyümüş ve daha sonra ona düşman olmuştur. Babası I. Seti’nin gördüğü bir rüya, Ramses’in kaderini belirlemişti. Bu rüya, Ramses’in saltanatını kaybedeceğini ve boğularak öleceğini öngörüyordu. Zaman içinde bu kehanet gerçekleşti ve Ramses, büyük bir krallığı yönetmiş olmasına rağmen, sonu trajik bir şekilde geldi.

II. Ramses Ne Zaman Yaşadı?

Büyük Ramses olarak tanınan II. Ramses, MÖ 13. yüzyılda Eski Mısır’a hükmetmiş en güçlü firavunlardan biriydi. Ailesi, Akhenaton’un hükümdarlığından birkaç on yıl sonra iktidara gelmişti. Ramses, tahta çıktığında Mısır’ın eski gücünü yeniden inşa etmek için büyük bir azimle çalıştı. Güney Suriye’deki isyanları bastırdı ve Kadeş Savaşı’nda Hititlerle cesurca savaşarak Mısır’ın itibarını ve gücünü yeniden kazandı.

Ramses’in askeri başarısı sadece savaş meydanlarında değil, diplomasi alanında da kendini gösterdi. Celile ve Amor’daki kasabaları ele geçirmişti, ancak Hititleri tamamen yenemeyince MÖ 1258’de onlarla bir barış antlaşmasını kabul etti. Bu antlaşma, dünya tarihinin bilinen ilk barış anlaşmalarından biri olarak tarihe geçti ve Ramses’in diplomatik zekasını ortaya koydu.

II. Ramses’in hükümdarlığı, refah ve inşaat projeleriyle de tanımlanır. Saltanatı boyunca yaptırdığı eserlerin sayısı ve büyüklüğü, Mısır’ın o dönemdeki zenginliğini ve gücünü gözler önüne serer. İlk olarak, askeri seferler için stratejik bir üs olarak kullanmak üzere Nil Deltası’nda yeni bir şehir inşa etti. Bu şehir, onun askeri ve lojistik ihtiyaçlarını karşılayan önemli bir merkez haline geldi. Ayrıca, babası tarafından başlatılan Osiris tapınağının inşasını yeniden başlatarak ailesinin mirasını devam ettirdi.

II. Ramses Dönemi Yapıları

 II. Ramses’in hükümdarlığı dönemi, Mısır’ın kuzeyden güneye anıtsal eserlerle donatıldığı bir dönemdi. Bu büyük kral, yalnızca kendi inşa ettirdiği muhteşem yapılarla yetinmemiş, kendisinden önce yapılmış anıtsal eserlere de adını kazıtarak, Mısır’ın dört bir yanında adını ölümsüzleştirmiştir. Ramses’in ismi, Mısır’da en çok rastlanan kral adlarından biri haline gelmişti. Bu eserler, onun gücünü ve büyüklüğünü vurgulayan simgeler olarak ayakta duruyordu.

Ramses’in en büyük projelerinden biri, kendi adını verdiği Pi-Ramses şehrini kurdurmasıydı. Bu şehir, aslında I. Seti’nin yazlık sarayının inşa edildiği yerde gelişmişti ve Hiksosların eski başkenti Avaris’in yakınındaydı. Avaris’in kalıntıları, Pi-Ramses’in inşasında hazır taş ocağı olarak kullanıldı. İlginç bir şekilde, yıllar sonra Pi-Ramses terk edildiğinde, aynı kader bu şehrin başına gelecekti. Şehrin taşları, başka yapılar için kullanılmak üzere Tanis’e taşınacaktı.

Pi-Ramses, yalnızca II. Ramses’in Ön Asya’ya yaptığı seferlerde bir üs olmakla kalmadı, aynı zamanda onun başkenti olarak da hizmet verdi. Bu nedenle şehrin imarına büyük önem verildi. Mısır‘ın dört bir yanından getirilen sayısız eser, dikilitaşlar, sfenksler ve çeşitli sanat eserleri bu yeni başkenti süsledi. Ramses, bu şehri sadece bir askeri üs değil, aynı zamanda kültürel ve sanatsal bir merkez haline getirmişti.

Böylece, Pi-Ramses, II. Ramses’in gücünün ve ihtişamının bir simgesi olarak parladı. Onun inşa ettirdiği yapılar ve topladığı eserler, Ramses’in Mısır’ı birleştiren ve yücelten büyük bir lider olduğunu gösteriyordu. Her bir anıt ve yapı, onun hükümdarlığının ve vizyonunun birer yansıması olarak, Mısır’ın tarihine damgasını vurdu.

II. Ramses’in Mezarı Bulundu Mu?

Antik Mısır’ın en güçlü firavunu olarak bilinen II. Ramses’in uzun süredir kayıp olan lahiti, ölümünden 3 bin yıl sonra nihayet gün yüzüne çıktı. Mısır’ın orta doğusundaki bir dini merkezin zemini altında yapılan kazılar sırasında, arkeologlar granit mezarı yeniden incelediler ve mezarın II. Ramses’e ait olduğunu tespit ettiler. M.Ö. 1279’dan 1213’e kadar tahtta kalan ve Büyük Ramses olarak adlandırılan bu firavun, Mısır’ın imparatorluk gücünün son zirvesine ulaştığı dönemde hüküm sürmüştü. Saltanatı boyunca devasa heykeller ve binalar inşa edilmişti.

2024 Mayıs ayında, Fransa’daki Sorbonne Üniversitesi’nde akademisyen ve araştırmacı olan Mısır bilimci Frédéric Payraudeau, bu tarihi keşfi gerçekleştirdi. Fransa Ulusal Araştırma Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, mezar taşının üzerinde “II. Ramses’in kendisi” yazan, uzun süre gözden kaçan bir gravür bulundu. Bu küçük ama önemli detay, mezarın kimliğini kesin olarak belirlemeye yardımcı oldu.

Firavunun ölümünden sonra kaybolan altın tabutuyla gömüldüğü, ancak mezarı yağmalayan hırsızlar tarafından bu tabutun parçalandığı biliniyor. Daha sonra, II. Ramses‘in naaşı alçıdan yapılmış bir lahde taşınmış ve nihayetinde Abydos’a getirilen granit lahde yerleştirilmişti. Bu granit lahit, yıllarca süren arayışın sonunda bulunarak, tarihin karanlık bir köşesinden çıkarıldı.