1903 yılında havalanan Wright uçağı, pilotun tam kontrolü altında sürekli uçuşu gösteren ilk motorlu uçaktı. Wilbur ve Orville Wright kardeşler tarafından Amerika’nın Ohio eyaletinde tasarlanıp imal edilen uçak, 1903 sonbaharında bir araya getirildi. İlk deneme 14 Aralık’ta başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra, makine 17 Aralık’ta sırasıyla 36, 53, 61 ve 260 metre mesafelere dört kez uçuruldu. O uçak bugün, Washington’daki Ulusal Hava ve Uzay Müzesi’nde sergilenmektedir.
İlk başarılı uçuş 17 Aralık 1903’te
120 yıl önce, iki Amerikalı kardeş olan Wilbur ve Orville Wright; ilk gerçek, insanlı, kontrollü, havadan ağır uçuşu gerçekleştirdi. Bu ilk uçaktı ve sabah saat 10:35’te Orville Wright’ın pilotluğunda havalandı.
Flyer adı verilen araçlarını Kuzey Carolina’daki 37 metre kumlu zemin üzerinde 12 saniye boyunca uçurdu. Wright kardeşler, diğer birçok yetenekli vizyonerin başarısız olduğu yerde başarılı olmaları ile diğerlerinden ayrıldılar.
Wright Kardeşlerden Önceki Denemeler
- Alberto Santos-Dumont: 23 Ekim 1906
Fransız mucit Alberto Santos-Dumont, büyük bir aile servetinin varisiydi ve bu ona havacılıkla ilgili bir dizi deneye ayıracak zaman ve para sağladı.
Sıcak hava balonlarından zeplinlere kadar hayatının büyük bir bölümünü uçma arzusunu saplantı haline getirerek geçirdi. Sonunda, yıllarca süren deneylerden sonra, havada uçurduğu bir çift kanatlı uçak modeli buldu. Belgelenen ilk uçuşunu, Paris’te halkın gözü önünde gerçekleştirmiş ve çift kanatlı uçağını 15 metre yükseklikten 200 metre mesafeye uçurmuştur.
Uçmak için yardımcı bir raya ihtiyaç duyan Wright kardeşlerin aksine; Santos-Dumont’un uçağı tamamen yardımsız havalandı. Bu nedenle, 1906’daki anı birçok tarihçi tarafından tarihteki ilk uçuş olarak kabul edilir. Sadece 3 hafta sonra Santos-Dumont kanatlı bir uçakla 726 fit gibi etkileyici bir yükseklikte uçarak dünya rekoru kırdı ve uçak teknolojisinde gerçek bir öncü oldu.
- Gustave Whitehead: 18 Ağustos 1901
Yetişkin hayatını Amerika’da geçiren Alman göçmeni Gustave Whitehead de uçma tarihine önemli katkılarda bulunmuştur. Bazı eleştirmenlerin “Efsanevi Whitehead Uçuşu” olarak adlandırdığı bu iddiayı destekleyecek yeterli kanıt olmamasına rağmen, bazıları onun Wright kardeşlerden birkaç yıl önce gökyüzüne çıktığını söylemektedir.
Whitehead’in uçuş hikayesi, ilk olarak 1901 yılında bir gazete makalesinde bir adamın kendi yaptığı bir uçan makineyle tarihteki ilk uçuşu gerçekleştirdiğinin iddia edilmesiyle yayılmıştır. Makaleye göre; en az iki tanık “Condor” adını verdiği yarasaya benzeyen ilginç aletini uçururken görmüştü.
Hatta bu anı belgeleyen bulanık bir fotoğrafın 1906 yılında New York’ta düzenlenen bir havacılık gösterisinde sergilendiğinden bile söz edilmiştir. Ancak, eğer böyle bir fotoğraf varsa da artık kayıptır.
Wright Kardeşlerin Hikayesi
Henüz çocukken babalarının onlara lastik bantla çalışan bir uçan oyuncak verdiği biliniyor. Peki, onların kaderinde gökyüzü var mıydı? Oyuncakları, mantar ve bambudan yapılmıştı ve kağıttan bir gövdesi vardı.
Kardeşlerden Wilbur’un 33 ve Orville’in ise 28 yaşında olduğu 1899 yılına gelindiğinde; havacılık bilimi ve insanlı uçuş denemelerinin tarihi hakkında öğrenebilecekleri her şeyi öğrenmeye başlamışlardı. İlk uçakları, Amerika’nın uzun ve ıssız sahillerinde test ettikleri planörlerdi.
1902 yılına gelindiğinde, bir insan pilot tarafından kontrol edilebilen bir planör inşa etmişlerdi. Bu planör, yaklaşık 185 metre üzerinde süzülerek dünya rekorunu elinde tutuyordu.
İlk motorlu uçakları, 12 metreden biraz fazla kanat açıklığına, 340 kg ağırlığa ve 12 beygir gücünde bir motora sahipti. Aralık 1903’teki bu ilk uçuş, yeni bir küresel seyahat ve karşılıklı ilişki çağının başlangıcına işaret ediyordu.
Orville Wright ve kardeşi Wilbur, küçük yaşlardan itibaren uçuşa karşı bir hayranlık duyuyordu. Mucit Alphonse Penaud tarafından yaratılan lastik bant tahrikli bir helikopterden esinlenen kardeşler, hayatlarını bu icada adadılar.
1906’da Uçaklarının Patentini Aldılar
1906 yılında uçaklarının patentini aldıklarında, dönemin diğer bazı havacıları Wright kardeşlerin kanatları bükerek ya da eğerek uçağı döndürme yöntemini ilk kez kendilerinin kullandığını iddia etmişlerdi.
Ancak, tasarımın bu kısmı da kardeşlerin patentinde yer alıyordu. Sonuç olarak, Wright kardeşler ilk uçaklarını 17 Aralık 1903’te Amerika’nın Kuzey Carolina bölgesinin hemen dışındaki 37 metrede kumluk zemin üzerinde 12 saniye boyunca uçurdular.
17 Aralık Wright Kardeşler Günü
17 Aralık, Amerika’da Wright Kardeşler Günü olarak ilan edilmiştir. Her yıl yayınlanan bir bildiri ile Amerikan halkı bu günü uygun tören ve etkinliklerle kutlamaya devam etmektedir. Amerikan yasalarına göre Wright Kardeşler Günü; havadan ağır, mekanik tahrikli bir uçakla yapılan ilk başarılı uçuşların anısına kutlanmaktadır.
Orville ve Wilbur Wright, bu ilk başarılı uçuşu 17 Aralık 1903 tarihinde Kitty Hawk, Kuzey Carolina yakınlarında gerçekleştirmiştir. Diğer mucitler uçan uçaklar yaratırken, Orville ve Wilbur ilk mekanik tahrikli uçağı icat etmişlerdir. Ancak tabi ki, kendilerinden önce gelen mucitler de Wright kardeşlere birçok yönden ilham vermiştir.
Wright Kardeşler Günü havacılık tarihindeki diğer başarıları da anar. Havacılıkta pek çok heyecan verici başarı, macera ve cesur kahramanlık yer almaktadır. Aslında, dünyanın dört bir yanındaki çok sayıda müze ve simge yapı, havacılığın etkileyici zaman çizelgesinde yol göstericidir.
Amerika’nın neredeyse her eyaleti, uçuşun öncülerinin orijinal ve replika uçaklarına ev sahipliği yapmaktadır.
Havacılıkla İlgili İlginç Bilgiler
- Bir uçaktaki kabin basıncı altında yiyeceklerin tadı farklıdır.
- Amerika’da herhangi bir anda 6,000’den fazla yolcu uçmaktadır.
- Uçarak geçirdiğiniz her saat için vücudunuzdan yaklaşık iki bardak su kaybedersiniz.
- Amerika’da başkan ve başkan yardımcısı, her ihtimale karşı asla birlikte uçağa binmez.
