1917’de gerçekleşen Bolşevik Devrimi (veya Ekim Devrimi), Avrupa’daki siyasi düzeni altüst ederek iki kıtada önemli bir jeopolitik değişime neden olmuş ve uzun yıllar boyunca uluslararası siyaset üzerinde çeşitli derecelerde etkili olmuştur. Ancak devrim, “Dünya kapitalizmini ortadan kaldırmak” olarak ilan edilmiş birincil stratejik hedefinde başarısız olmuştur. Ayrıca, Avrupa’nın büyük bir kısmında ve Avrupa dışında birçok ülkede, itibarsızlaşmaya neden oldu.

Bolşevik Devrimi ve I. Dünya Savaşı

Rus sosyal demokratlar olan Bolşeviklerin önderlik ettiği ve güçlükle başarıya ulaşan devrim, Birinci Dünya Savaşı’nın vahşetini durduramadı, hatta muhtemelen birkaç ay daha uzamasına neden olan faktörlerden biriydi.

Rus İmparatorluk Ordusunun dağılması ve Mart 1918’de Sovyet Rusya ile son derece ödüllendirici ve ayrı bir barış anlaşmasının imzalanması, Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın Kasım 1918’e kadar savaşmaya devam etmesine neden oldu. Savaşı takip eden yıllarda devrim, Avrupa’daki mevcut siyasi düzeni de altüst etti. Bu düzen, Birinci Dünya Savaşı’nın yıkımlarıyla zaten kötü bir şekilde istikrarsızlaşmıştı ve bunu kısa süre sonra üç imparatorluğun daha (Avusturya-Macaristan, Almanya ve Osmanlı) ortadan kalkması takip etti.

Bolşevik Devrimi’nden Önce Şubat Devrimi

Ekim’de gerçekleşen Bolşevik Devrimi’nden önce, 23 Şubat 1917’de Şubat Devrimi başladı. Ancak, devrim yeterince örgütlenemedi ve mevcut parti veya siyasi grupların hiçbiri tarafından hemen tanınmadı.

25 Şubat, devrimin dönüm noktası olacaktı. Yapılan bir grevin genelleşmesi ve grevcilerin saldırgan bir tavır takınarak fabrika bölgelerindeki polis karakollarına baskın düzenleyerek polisin silahsızlaştırılması üzerine, şehrin bu bölgesinde polis, fiilen ortadan kaybolmuş oldu ve siyasi gösteri silahlı ayaklanmaya evrilmeye başladı.

Başkentin askeri valisi Sergey Khabalov, o sırada cephede bulunan çardan grevi bastırmasını emreden bir telgraf aldı. 26 Şubat’ta, aldığı talimatlara göre hareket eden Khabalov, göstericileri zorla dağıtmaya çalıştı.  Şehrin merkezindeki kalabalık geçici olarak dağıldı ve çok sayıda gösterici vurularak öldürüldü.

Khabalov, isyancıları tutuklamak için cepheden yeni dönmüş saygın bir subayın komutası altında özenle seçilmiş 1000 askerden oluşan bir grubu göndermeye çalıştı. Bu, başkentte büyüyen ayaklanmaya karşı koymaya yönelik tek ciddi girişim oldu ancak hiçbir sonuç vermedi.

Başkentte devrimin zaferi tamamlanmış gibi görünüyordu, ancak monarşi hâlâ ayaktaydı ve ayaklanmayı bastırmaya yetecek güce sahipti. Ayrıca, devrimciler hem zafer sarhoşluğu yaşıyordu hem de iyi örgütlenmeyi başaramamışlardı.

Bolşevik Devrimi’nin Dünya Üzerindeki Etkisi

Bolşevik Devrimi, dünya üzerindeki tüm kıtaları, sayısız şekilde ve değişen yoğunluklarla etkiledi. Ayrıca, yeni komünist devlet ile birlikleri 1918’de feshedilmiş Rus İmparatorluğu topraklarını işgal eden diğer güçler arasında derin bir ideolojik ve siyasi çatışma yarattı. Bu çatışma, Sovyetler Birliği’nin liberal “Batılı” güçlerle geçici bir ittifak içinde savaştığı İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesine yol açtı.

1945’ten sonra aynı çatışma yeniden ortaya çıkmış ve liberal “Batı” ile komünist “Doğu” arasındaki “Soğuk Savaş “ın ilan edilen temel bileşenini oluşturmuştur. Bununla birlikte, “Batı” ile Sovyet sonrası Rusya arasındaki çatışmalı ilişkilerin daha sonra yeniden başlaması, liberalizm ile komünizm arasındaki ideolojik çatışmanın ana bileşeninin aslında gizlendiğini ortaya koymaktadır.

Rus Devrimi, 20. yüzyılda insanlık tarihinin gidişatını somut bir şekilde etkilemiş hem Asya hem Avrupa kıtalarının siyasi haritasında önemli değişikliklere katkıda bulunmuştur. Devrimin en yakın etkisi; Rus Bolşevikleri ve daha sonra Sovyet komünistleri tarafından diğer ülkelere dayatılan Sovyet benzeri siyasi, ekonomik ve sosyal sistemlerin coğrafi olarak yayılmasıyla kendini göstermiştir. Devrim ayrıca, tüm kıtalardaki diğer ülkeler üzerinde de kayda değer bir siyasi, ideolojik ve kültürel etki yaratmıştır.

Rusya örneği, yerel komünistlerin ağırlıklı olarak ya da sadece kendi çabalarıyla devlette iktidarı ele geçirmeyi başardığı bir dizi ülkeye ilham kaynağı olmuştur. Halkın kendi kaderini tayin etme hakkını ilan eden Bolşevik Devrimi, Avrupa’dakiler de dahil olmak üzere bir dizi çok uluslu devlette emperyalizme ve ulusal baskıya güçlü bir şekilde meydan okumuştur.

Bu bildiri sömürgelerde olduğu kadar Avrupalı güçlerin diğer kıtalardaki, özellikle de Hindistan, Çin ve Vietnam’daki yarı-sömürge bağımlılıklarında da yankı buldu.

Devrimin Asya ve Avrupa’daki Etkileri

Moskova’da ve zaten parçalanmış olan İmparatorluğun diğer bölgelerinde yönetimin ele geçirilmesi çok daha zor ve kanlı oldu. Devrimin silahlı devamı, 1921 yılında Rus İç Savaşı’nın sona ermesiyle sonuçlandı.

Rusya’daki silahlı muhaliflerini yenilgiye uğratan Bolşevikler, Kızıl Ordu aracılığıyla Rus İmparatorluğu’nun eski topraklarının çoğuna Sovyet sistemini dayatmayı ve Ukrayna,  Orta Asya ve Uzak Doğu’yu çok uluslu büyük bir devlete yeniden entegre etmeyi başardılar.

Rus Bolşevikler bu çabalarında; Avusturya, Macaristan ve Osmanlı gibi diğer çok uluslu imparatorlukların elitlerinden daha başarılı oldular. Bununla birlikte, daha önce Ruslar tarafından yönetilen diğer bazı bölgelerde başarısız oldular ve bu da Polonya’nın bağımsızlığının yeniden kazanılmasına ve Finlandiya, Estonya, Letonya ve Litvanya’da yeni bağımsız devletlerin kurulmasına olanak sağladı.

1919 yılında, Bolşevik Devrimi’nden esinlenen devrim girişimleri Almanya, Macaristan ve Slovakya’da bastırıldı. 1929’da Yugoslavya’daki de dahil olmak üzere, Avrupa‘nın başka yerlerindeki diğer bazı komünist isyanlar da başarısız oldu. 1920’lerde Sovyet sistemi, askeri güç yoluyla Asya’da, Sovyetler Birliği’ne sınırı olan iki periferik Çin bölgesi olan Tuva ve Moğolistan’a doğru genişledi. Tuva daha sonra Sovyetler Birliği’nin egemenliği altına girerken, Moğolistan Halk Cumhuriyeti resmi olarak bağımsız bir devlet haline geldi.